منیزیم (Mg) نیز مانند كلسیم می‌باشد و به مقدار فراوان در خاكها وجود دارد. مقدار آن در خاكها بسته به نوع اقلیم و سنگ مادر متغیر است و مانند كلسیم درخاكهای شنی و سبك كمتر و در خاكهای سنگین بیشتر است.
رفتار منیزیم در خاك كاملاً شبیه كلسیم است و فرق آن در مقدارش است كه كمتر از كلسیم در خاك وجود دارد. جذب آن توسط درختان میوه به صورت یون Mg++ است و مانند كلسیم بستگی به ظرفیت تبادلی خاك، درجة اشباع آن، نوع خاك، رس محل و سایر عناصر همراه آن دارد.
گاهی تأثیر منیزیم در pH بیشتر از كلسیم است و باعث افزایش آن می‌شود. افزایش بیش از حد این عنصر برای درختان میوه احتمال مسمومیت به این عنصر را ایجاد می کند.
منیزیم نیز مانند كلسیم اثرات رقابتی با سایر عناصر نظیر پتاسیم و ازت دارد. اثرات منفی پتاسیم در جذب منیزیم بوسیله درختان میوه بسیار حائز اهمیت است و در باغهایی كه كوددهی سنگین پتاسیم به همراه پتاسیم زیاد خاك وجود داشته باشد كمبود منیزیم در درختان مشاهده می‌شود.
همانطور كه بیان شد پتاسیم در حضور ازت فراوان باعث كاهش غلظت منیزیم در درختان میوه می‌شود. اثرات رقابتی منیزیم و كلسیم با مس نیز قابل اشاره است. وقتی منیزیم در خاك افزایش می‌یابد جذب مس را با اختلال روبرو می‌سازد. از این اثر می‌توان در هنگام مسمومیت باغ در اثر فراوانی مس استفاده كرد تا اثر مسمومیت را تقلیل داد. برعكس در مناطقی که با كمبود مس مواجه هستند، افزایش منیزیم كمبود مس را تشدید می‌كند. لازم است یاد آوری شود كه بهترین pH برای جذب منیزیم بین 7 الی 8/5 می‌باشد.
نقش منیزیم در درختان میوه
منیزیم تنها عنصر فلزی موجود در كلروفیل می‌باشد و به عنوان هسته مركزی سازندة كلروفیل معرفی می‌شود. بنابراین منیزیم بطور غیر مستقیم در متابولیسم و فتوسنتز درختان میوه نقش دارد. منیزیم همچنین در فعالیت آنزیم‌ها در گیاهان نقش داشته و حامل‌های فسفری را كه در جذب سایر عناصر مؤثر می‌باشند فعال می‌كند. منیزیم با شركت در چرخة اسید سیتریك به عنوان یك چرخة متابولیسمی‌در گیاه، در تنفس گیاهان دخالت دارد.
منیزیم در درختانی كه تولید روغن می‌كنند مانند زیتون، نقش مثبتی در افزایش روغن تولیدی دارد. این موضوع در مورد گردو و بادام نیز صادق است. این عنصر در سنتز پروتئین در گیاهان نیز دخالت دارد. در درختان میوة هسته دار مانند هلو، گوجه سبز و مركبات، منیزیم در ساخت هسته نقش فعالی دارد. برای مثال باغهای مركباتی كه دارای ارقام هسته دار هستند نسبت به باغهایی كه دارای ارقام بی هسته هستند علائم كمبود منیزیم را زودتر نشان می‌دهند.
علائم كمبود و بیش بود منیزیم
همانطور كه توضیح داده شد، چون منیزیم نقش اساسی در تركیب كلروفیل (سبزینه) دارد اولین علامت ناشی از كمبود آن زردی برگها می‌باشد؛ بطوری كه بین رگبرگها در پهنك برگ به رنگ زرد در می‌آید.
از آنجایی كه منیزیم در گیاه پویاست (متحرك) در هنگام بروز كمبود از قسمتهای مسن تر به قسمتهای جوانتر منتقل می‌شود. بنابراین علائم كمبود آن ابتدا در برگهای پیر ظاهر می‌شود.
چون كمبود منیزیم باعث كاهش میزان كلروفیل می‌شود عملیات فتوسنتز كاهش یافته و در اثر كاهش فعالیت متابولیكی گیاه، رشد رویشی و عملكرد نیز كاهش می‌یابد.
ظهور لكه‌های ارغوانی (آنتوسیانین) در بین رگبرگها كه به تدریج نكروزه شده و متعاقب آن ریزش برگها نیز حاصل كمبود منیزیم می‌باشد.
از آنجایی كه در درختان میوه تجمع منیزیم در میوه‌ها بیشتر از برگها است درختانی كه باردهی زیادی دارند كمبود منیزیم را در برگهای خود زودتر نشان می‌دهند.
عوامل ژنتیكی نسبت به جذب منیزیم در درختان میوه بسیار مهم می‌باشند. بطور مثال درختان سیبی كه به عارضة لكه تلخی حساس می‌باشند مانند رد دلیشز دارای جذب بالای منیزیم هستند.
میوه هایی كه از لحاظ منیزیم غنی هستند میزان كلسیم كمتری دارند. درختان میوه‌ای كه كمبود منیزیم دارند، میوه‌های كوچكتری نیز تولید می‌كنند.
سمیت ناشی از منیزیم در درختان میوه تاكنون گزارش نشده اما زیادی آن باعث تشدید عوارضی در درختان می‌شود. بطور مثال عوارض ناشی از كمبود كلسیم می‌تواند با زیادی منیزیم تشدید شود.
